Sprzęgło z dwumasowym kołem zamachowym ma wśród kierowców wyjątkowo niepochlebną opinię. Zapytani o takie zastosowanie, często będą narzekać na wysokie koszty wymiany tej części oraz jej niską trwałość i wysoką awaryjność. Czy jednak tak naprawdę wiedzą czym jest owa osławiona „dwumasa”? Ten artykuł postara się przybliżyć to zagadnienie.
Koło zamachowe dwumasowe a „zwykłe”
Koło zamachowe stosowane w silnikach spalinowych powoduje wyrównanie jego pracy, a swoją bezwładnością ma „popychać” tłoki w fazie sprężania, natomiast jego powierzchnia służy także do przenoszenia momentu obrotowego do skrzyni biegów poprzez sprzęgło. Zwykłe koło zamachowe, starszego typu, było wykonane z jednego kawałka metalu, na jego obwodzie był zwykle jedynie osadzony wieniec rozrusznika. Za kołem znajdowała się tarcza sprzęgła, która poprzez dociskanie przenosiła moment obrotowy silnika z wału korbowego do skrzyni biegów. Tarcza sprzęgła w takim rozwiązaniu posiadała sprężyny pełniące rolę tłumika drgań, zwiększając komfort ruszania i zmiany biegów.
Czym różni się „dwumasa”
Koło dwumasowe składa się z dwóch zasadniczych elementów. Z masy pierwotnej, jest ona stosunkowo ciężka i łączy się z wałem korbowym silnika, oraz z masy wtórnej, która przekazuje moment do sprzęgła i dalej do układu przeniesienia napędu. We wnętrzu masy pierwotnej znajdują się sprężyny pełniące rolę tłumika drgań. Masa wtórna połączona jest z kołem zbierakowym ze zderzakami, w momencie w którym występuje różnica prędkości obrotowej między masą wtórą i pierwotną, czyli w momencie połączenia sprzęgła (przy ruszaniu lub zmianie biegów) zderzaki opierają się na sprężynach i tym sposobem moment jest przenoszony z masy pierwotnej na wtórną, po czym do sprzęgła. W tym rozwiązaniu tarcza sprzęgła nie musi posiadać oddzielnego tłumika drgań skrętnych.
Gdzie i dlaczego zastosowano dwumasowe koło zamachowe?
Silnik spalinowy, generuje drgania skrętne, ich siła jest różna w zależności od układu cylindrów i sposobu zasilania (najniższe są w benzynowych silnikach rzędowych sześciocylindrowych i w układzie V12), ich redukcja wpływa na żywotność skrzyni biegów, przekładni głównej i nadwozia. Dwumasowe koło zamachowe redukuje je znacznie dokładniej niż tłumik drgań w tarczy sprzęgła, a to ze względu na większą masę i bezwładność jego elementów. Polepsza to komfort jazdy, dlatego początkowo stosowano je głównie w samochodach z wyższej półki. Najszybciej rozwiązanie to przyjęło się następnie w samochodach z silnikami diesla, gdzie nierównomierność pracy jest największa. Dziś jest to rozwiązanie niemal powszechne i bardzo rzadko samochody posiadają tradycyjne koło zamachowe.
Żywotność i niezawodność sprzęgła z kołem dwumasowym
Producenci podają, ze koło takie powinno wytrzymać 150-200 tysięcy km, jednak zależy to od wielu czynników. Po pierwsze od stylu jazdy i obciążeń z jakimi porusza się samochód, bardzo gwałtowne ruszanie z „gazem w podłodze” czy wożenie ciężkich przedmiotów lub holowanie przyczep znacząco obciąża układ napędowy, a więc i zmniejsza żywotność jego elementów, w tym dwumasowego koła zamachowego. Należy też pamiętać o pełnym rozłączaniu sprzęgła podczas zmian biegów (całkowite wciśnięcie pedału) i o tym, by w trakcie jazdy nie opierać na pedale stopy, co powoduje jazdę na „pół-sprzęgle” i mocno obciąża wszystkie jego elementy. Zapewni to nam długą i niezawodną pracę tego komfortowego rozwiązania.
Wymiana koła dwumasowego na tradycyjne
Na rynku dostępne są zestawy które pozwalają na wymianę sprzęgła z kołem dwumasowym na tradycyjne z kołem monolitycznym. Zestawy takie zawierają komplet niezbędnych części i po jednorazowej wymianie zapewniają już „niezniszczalność” koła zamachowego. Oszczędza to pieniądze przy kolejnych wymianach sprzęgła, gdy nie będzie już konieczności wymieniania, drogiego koła zamachowego. Wymianie będzie podlegać tylko sprzęgło (tarcza, docisk i łożysko oporowe, lub tylko tarcza), więc oszczędność będzie wynikać zarówno z mniejszej liczby wymienianych części, jak i z mniejszej ilości pracy mechanika.
